Novas

• O Foro “Startup Villages 2025” ten como obxectivo repensar como a innovación pode arraigar e medrar nas zonas rurais
• Segundo as evidencias presentadas no Foro, a escalabilidade ou replicación dos proxectos é posible cando se combinan o talento local, a gobernanza e o apoio institucional.

A innovación rural leva anos deixando de ser unha excepción, converténdose nunha realidade tanxible en moitos territorios europeos. Non obstante, pasar de proxectos prometedores a un ecosistema sólido e escalable (que se poida replicar noutros lugares) segue a ser un reto. Con isto en mente, Bruxelas acolleu o Foro Europeo de Aldeas para Emprendedoras 2025 , un espazo onde responsables políticos, investigadores, organismos de financiamento e partes interesadas locais compartiron unha pregunta común: que necesita realmente a innovación rural para crecer de forma sostible?

A reunión celebrouse no marco da iniciativa "Startup Village" (tamén coñecida como "zonas rurais intelixentes") do Centro Común de Investigación (CCI) da Comisión Europea , unha plataforma que ten como obxectivo transformar as zonas rurais en centros de emprendemento e creatividade. Con relatores de toda Europa, esta edición destacou a importancia de apoiar o talento local con políticas coherentes, investimento estratéxico e gobernanza que se orixine dentro do propio territorio.

Escalabilidade do proxecto

Novas probas do JRC e da Organización para a Cooperación e o Desenvolvemento Económicos (OCDE) apuntan a unha paradoxa:

• Aínda que as zonas rurais invisten menos en I+D que as zonas urbanas, están a xurdir múltiples centros de innovación .

• Estes puntos de acceso aparecen especialmente onde a creatividade local se combina co acceso a habilidades, espazos para a experimentación e recursos locais.

• Unha vez que as empresas rurais conseguen expandirse, as súas taxas de crecemento poden ser comparables ás de calquera entorno urbano .

Esta tendencia vese reforzada polo impulso institucional evidente durante o Foro. O evento contou con diversas conferencias, debates e mesas redondas con responsables políticos da Comisión Europea, economistas do JRC e da OCDE, especialistas en emprendemento e representantes de gobernos locais. O obxectivo: analizar datos, compartir experiencias e fortalecer os ecosistemas de innovación rural no marco da Visión a Longo Prazo para as Zonas Rurais da Unión Europea (UE) , que aspira a territorios máis resilientes, conectados e ricos en oportunidades para 2040.

Temas que deron forma ao debate

1. Cohesión e competitividade: avanzando en paralelo

Os participantes salientaron que a innovación rural debe deixar de ser vista como unha área periférica . Entre as ideas máis destacadas:

• As políticas europeas de innovación non poden centrarse unicamente nos territorios máis avanzados: todo o mundo debe ser capaz de xerar riqueza.

• A innovación rural abrangue sectores tan diversos como a enerxía, a industria manufactureira, a bioeconomía e os servizos.

• Ferramentas como as estratexias de especialización intelixente (S3)   -que axudan a cada rexión a investir nas súas áreas de maior potencial-   e Investimentos Interrexionais en Innovación (I3)   -centradas no financiamento de proxectos conxuntos entre diferentes territorios- poden conectar as fortalezas rurais e urbanas e xerar cadeas de valor estratéxicas.

2. Da idea ao mercado: apoio inicial

Para moitos proxectos rurais, a escalabilidade non é unha cuestión de falta de creatividade, senón máis ben de falta de apoio inicial. O Foro salientou a importancia de:

• O papel do Consello Europeo de Innovación   e os Vales de Innovación Rexionais para obter financiamento.

• A contribución da PAC aos servizos básicos, á cooperación territorial e ao desenvolvemento de case 3.000 estratexias de aldeas intelixentes en Europa.

• Gobernanza participativa , que mellora a capacidade dos proxectos locais para madurar e medrar.

3. Gobernanza e comunidade

A innovación rural non se basea unicamente na infraestrutura, senón na comunidade . Polo tanto, o Foro salientou:

• A importancia da coordinación de decisións entre os diferentes niveis institucionais.

• O valor das abordaxes baseadas no territorio , como LEADER ou AEI-AGRI , que reforzan a innovación local.

• A necesidade de fortalecer a “infraestrutura humana” : liderado local, axentes de conexión, espazos compartidos e redes de colaboración.

• A confianza como elemento esencial para mobilizar o potencial das zonas rurais.

Exemplos en funcionamento en Europa

O Foro presentou experiencias de Eslovenia, Francia, Italia, Finlandia e Austria que mostran como os territorios están a reinventar os seus espazos públicos para xerar innovación:

• Creación de " centros de startups " ou espazos de traballo   en edificios municipais.

• Conexión entre a contratación pública e a innovación local.

• Atracción de talento a través de espazos de " coworking " e " coliving ".   onde profesionais e emprendedores poidan vivir e traballar con maior facilidade no medio rural.

• Novas ferramentas de investimento público-privado grazas a entidades como o Fondo Europeo de Investimentos (FEI) e a Cassa de Depositi e Prestiti (CDP) italiana .

Estes casos demostran que, cando existe aliñamento entre a administración, a comunidade e os emprendedores, as «Aldeas de Startups» poden converterse en pezas clave do desenvolvemento europeo.

Resultados do día

O Foro Europeo de Aldeas Emerxentes de 2025 transmitiu unha mensaxe clara: a innovación rural existe, é robusta e está a progresar. Pero para avanzar, necesita algo máis que boas ideas: require confianza entre as partes interesadas, coherencia política, investimento coordinado e unha gobernanza que escoite ás comunidades locais.

Neste sentido, o proxecto europeo Smart Rural 27 destacou o papel da estratexia LEADER como unha das ferramentas máis eficaces para trasladar as estratexias de innovación ao nivel local. O seu informe final subliña que os Grupos de Acción Local, a través de Estratexias de Desenvolvemento Local Participativo, son actores clave no apoio ás comunidades rurais no deseño e a posta en marcha de aldeas intelixentes, fortalecendo as capacidades locais, fomentando o intercambio de coñecementos e conectando as iniciativas locais coas políticas da PAC e outras axendas europeas.

Europa recoñece que o seu futuro tamén depende de zonas rurais capaces de innovar, atraer talento e crear oportunidades. As «aldeas emerxentes» están a converterse, polo tanto, nunha estratexia para construír comunidades máis resilientes e competitivas nas próximas décadas.